Audit czy audyt – która forma jest poprawna?
Audit czy audyt – czyli spór o poprawną formę
Audit czy audyt – oto jest pytanie. Z tą zagwozdką zmagają się niemal wszystkie osoby mające styczność z tematami systemów zarządzania ISO (łącznie z pełnomocnikami i samymi auditorami/audytorami). W tym artykule wyjaśniamy, która forma jest poprawna i skąd właściwie wzięły się dwie wersje tego wyrazu.
Zgodnie z pisownią języka polskiego, prawidłowa wersja wyrazu to „audyt”. Z kolei w normach systemu zarządzania ISO (np. ISO 9001) w przeważającej mierze znajdziemy słowo „audit” – prawdopodobnie wynikło to z błędnego tłumaczenia na język polski (w języku angielskim słowo „kontrola” to właśnie „audit”). Zwolennicy poprawnej polszczyzny zawzięcie utrzymują stanowisko za formą „audyt". Z kolei PKN wymaga stosowania terminologii zawartej w normach ISO, czyli „audit”. Tak więc, która forma jest ostatecznie właściwa?
Audit czy audyt – w opinii fachowców
Praktyki biznesowe
Uwzględniając praktyki biznesowe, jest duża różnica między wyrazami „audit” i audyt”. Zgodnie z tym podziałem, o „audicie” mówimy wówczas, gdy mamy na myśli działania związane z wykazaniem zgodności danego systemu zarządzania z wymaganiami norm ISO (np.: „audit jednostki certyfikującej, „auditor wewnętrzny systemu zarządzania jakością”). Z kolei słowo „audyt” związane jest raczej z finansami i odnosi się do restrykcyjnej, dokładnej kontroli (np.: audyt operacyjny i finansowy).
Językoznawcy
Prof. Jerzy Bralczyk tłumaczy wymijająco, że współczesna polszczyzna przyswoiła słowo „audit” z języka angielskiego. Z kolei forma „audyt” została zapożyczona z języka łacińskiego już dawno temu i stosowana jest w polszczyźnie od stuleci. Jednak sam przyznaje, że bliższe jest mu sformułowanie „audyt”, gdyż ta właśnie wersja jest częściej stosowana.
Również Rada Języka Polskiego utrzymuje, że słowo „audyt” jest jedyną właściwą formą. Tłumaczy to tym, że połączenie w języku obcym „di” w języku polskim odbierane jest jako „dy” (np. z angielskiego „director” to polski „dyrektor”, a „credit” to „kredyt”).
Stanowisko PKN
Okazuje się, że w trakcie redakcji norm serii ISO 9000, wydawnictwo PKN (Polski Komitet Normalizacyjny) zasięgało opinii językowej na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskano wówczas odpowiedź, że słowo „audit” jest zgodne i poprawne z systemem języka polskiego. Tak więc, nie stanęło nic na przeszkodzie temu, by we wszystkich normach serii ISO została zastosowana terminologia „audit” zgodnie, z którą powinno się postępować.
Audit czy audyt – podsumowanie sporu
Audit czy audyt – która wersja ostatecznie poprawna? Jakkolwiek by nie patrzeć, stanowiska są podzielone i nie widać rozwiązania tego sporu. Osoby wierne poprawnej polszczyźnie będą używały słowa „audyt”, bo taka też forma jest poprawna. Jednak język ciągle ewoluuje, a dzięki stosowanej terminologii w środowisku osób zajmujących się systemami zarządzania ISO, słowo „audit” zagościło (wydaje się) na dłużej. Tak więc, obie formy „audyt” i audit są poprawne. Przynajmniej tak długo, dopóki „audit” będzie funkcjonował chociażby w mowie potocznej.
Autorka tekstu:
Barbara Guzik – Koordynator ds. szkoleń w Quality Austria Polska
Chcesz wiedzieć więcej o certyfikacji?
Zespół
Tomasz Kruk
Specjalista ds. sprzedaży i rozwoju branży drzewnej FSC® CoC/PEFC CoC Telefon:+48322266007 Komórka:+48575687300