A co w przypadku żywności nieopakowanej?
Znakowanie żywności według przepisów prawa
Nadrzędnym obowiązkiem każdego producenta żywności wprowadzającego produkt spożywczy do obrotu jest prawidłowe jego oznakowanie i przedstawienie wszystkich wymaganych informacji. To co umieszczamy na etykiecie musi być wiarygodne oraz rzetelne, czyli przedstawione zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. W niniejszym artykule przestawione zostaną zasady znakowania produktów spożywczych wraz z obowiązującymi krajowymi aktami prawnymi oraz Unii Europejskiej.
Rzetelne i wiarygodne informacje na etykiecie żywności to takie, które również nie wprowadzają konsumenta w błąd. Dotyczą one m.in. składu (w tym oznaczeniu alergenów, jeśli są obecne), ilości, właściwości produktu (w tym przypisywaniu szczególnych właściwości), trwałości oraz miejsca lub kraju pochodzenia. Informacje na etykiecie produktu muszą być przedstawione w języku łatwym do zrozumienia dla konsumenta. Dodatkowo ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia w art. 48 określa nam, że żywność wprowadzona do obrotu na terenie Polski musi być oznakowana w języku polski. Oczywiście mogą być zastosowane również dodatkowo inne języki, jednakże treść w każdym z nich musi przekazywać te same informacje.
Głównymi krajowymi aktami prawnymi określającymi zasady znakowania żywności są:
- Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia,
- Ustawa z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych,
- Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych,
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno – spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej,
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych,
- Obwieszczenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 5 marca 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowania towarów paczkowanych.
Europejskie prawodawstwo określające zasady znakowania to:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.
Skupiając się zatem na powyższym rozporządzeniu UE nr 1169/2011, w artykule 9 znajdziemy informacje, których podanie na etykiecie środka spożywczego jest obowiązkowe. Są to informacje dotyczące:
- nazwy,
- wykazu składników,
- składników lub substancji powodujących alergie lub reakcje nietolerancji,
- ilości składników lub kategorii składników,
- ilości netto,
- daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia,
- warunków przechowywania lub warunków użycia,
- nazwy lub firmy i adresu podmiotu działającego na rynku spożywczym,
- kraju lub miejsca pochodzenia,
- instrukcji użycia,
- rzeczywistej zawartości objętościowej alkoholu,
- informacji o wartości odżywczej.
Podczas umieszczania na opakowaniu obowiązkowych danych musimy zwrócić szczególną uwagę na ich czytelność, a więc łatwość w odczycie oraz sposób ich umieszczenia. Według rozporządzenia każdy środek spożywczy powinien mieć łatwo dostępne informacje czy to bezpośrednio na opakowaniu lub na załączonej do niego etykiecie.
A co w przypadku żywności nieopakowanej? W takiej sytuacji musimy się odnieść do art. 44 powyższego rozporządzenia, gdzie znajdziemy informację, że również wszystkie obowiązkowe dane muszą być przekazane konsumentowi, a przyjąć należy wówczas regulacje przepisów krajowych. Polskie przepisy określają, że obowiązkowe informacje dotyczące danego środka spożywczego podaje się w miejscu jego sprzedaży na wywieszce, obwolucie, zawieszce lub w inny sposób, lecz w miejscu dostępnym bezpośrednio dla konsumenta.
Dodatkowymi istotnymi informacjami, które producent może umieścić na etykiecie lub opakowaniu produktu to oświadczenia żywieniowe i zdrowotne. Aby móc takie oświadczenie umieścić należy spełnić wymagania prawne rozporządzenia 1924/2006. Pozwalają one uchronić interesy konsumentów, którzy mogą polegać na rzetelnych informacjach umieszczonych na etykietach produktów. Wyróżnia się trzy rodzaje stosowanych oświadczeń:
- Oświadczenia żywieniowe, które stwierdzają, sugerują lub dają do zrozumienia, że produkt spożywczy ma szczególne właściwości dotyczące jego składu, np. „nie zawiera cukrów” lub „źródło błonnika pokarmowego”.
- Oświadczenia zdrowotne, które stwierdzają, sugerują lub dają do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy produktem spożywczym bądź jego składnikiem a stanem zdrowia.
- Oświadczenia o zmniejszeniu ryzyka choroby, które stwierdzają, sugerują lub dają do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy produktem żywnościowym a znaczącym zmniejszeniem czynnika ryzyka w rozwoju choroby dotyczącej ludzi.
Podsumowując, wszystkie podmioty uczestniczące w łańcuchu żywnościowym powinny być świadome wymagań prawnych w obszarze znakowania żywności i dostarczania w odpowiedni sposób informacji o żywności klientowi końcowemu. Poszerzenie kompetencji w tym obszarze staje się priorytetem, w przypadku gdy odpowiadamy za obszary znakowania żywności w swoich przedsiębiorstwach. W swojej ofercie posiadamy szkolenia z tego zakresu i aby móc przedstawić dokładniej wymagania dotyczące znakowania żywności wraz z praktycznymi przykładami złego znakowania żywności, zapraszamy do kontaktu.
Autorka:
Anna Leśniak – Menadżer branży spożywczej w Quality Austria Polska
Chcesz wiedzieć więcej o certyfikacji?
Potrzebujesz dopasowanego warsztatu?
Zespół
Tomasz Kruk
Menadżer sprzedaży usług certyfikacyjnych i szkoleniowych Telefon:+48322266007 Komórka:+48575687300