17. lut 2025

Stop wylesianiu i degradacji lasów – z pomocą przychodzi certyfikacja FSC®

W jaki sposób wykorzystać certyfikację FSC® do wypełnienia obowiązków wynikających z EUDR?

Nowe rozporządzenie (UE) 2023/1115 dotyczące produktów wolnych od wylesiania ma na celu promowanie konsumpcji takich produktów oraz zmniejszenie wpływu krajów członkowskich Unii Europejskiej na globalne wylesianie i degradację lasów. Dzięki temu rozporządzeniu przewiduje się redukcję emisji gazów cieplarnianych i utraty bioróżnorodności. Jest ono częścią szerszego planu działań na rzecz walki z wylesianiem i degradacją lasów, który został po raz pierwszy zaprezentowany w Komunikacie Komisji z 2019 roku, dotyczącym wzmocnienia działań UE na rzecz ochrony i odbudowy lasów na całym świecie. To zobowiązanie zostało następnie potwierdzone przez Europejski Zielony Ład, Strategię UE na rzecz bioróżnorodności na 2030 rok oraz Strategię „Od pola do stołu”.

Lasy na całym świecie znikają w szybkim tempie. Wylesianie i degradacja lasów stanowią największe zagrożenie dla tych cennych ekosystemów.

W ciągu ostatnich 30 lat na skutek wylesiania zniknęło około 10% światowych lasów, co stanowi powierzchnię większą niż Unia Europejska. Ponadto około 10% lasów na świecie jest poważnie rozczłonkowanych z niewielką lub żadną łącznością między ich częściami. Choć zjawisko to nie jest nowe, obecna skala i tempo zniszczeń budzą poważne obawy. Tak duża skala zniszczeń ma istotne konsekwencje społeczne, gospodarcze i środowiskowe, zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym.

Wylesianie jest głównym czynnikiem napędzającym zmiany klimatyczne i utratę bioróżnorodności, a kraje członkowskie Unii Europejskiej przyczyniają się do tego, konsumując znaczną część produktów związanych z wylesianiem. Z tego powodu UE stawia cele i podejmuje działania przyczyniając się do zakończenia tego problemu. Chociaż EUDR jest aktem prawnym Unii Europejskiej, jego konsekwencje będą miały globalny zasięg.

Przedsiębiorstwa wprowadzające na rynek UE lub eksportujące z niego produkty objęte EUDR będą zobowiązane do wykazania należytej staranności, aby upewnić się, że towary te nie pochodzą z terenów, które zostały wylesione po 31 grudnia 2020 roku (a w przypadku drewna – również, że nie zostały zdegradowane). Firmy będą musiały także potwierdzić, że produkty te są zgodne z obowiązującymi przepisami kraju ich produkcji, w tym przepisami dotyczącymi poszanowania praw człowieka i praw ludności rdzennej.

Za egzekwowanie i wdrażanie EUDR odpowiedzialne będą właściwe organy UE, które w Polsce na dzień publikacji tego artykułu nie zostały jeszcze wyznaczone. Jest to jednak kierunek, który będzie realizowany konsekwentnie w ramach obowiązujących regulacji Unii Europejskiej. Efektem tego procesu będzie wyznaczenie odpowiedniego organu uprawnionego m.in. do dostępu do niezbędnych informacji dostarczanych przez firmy lub inne wiarygodne podmioty i weryfikacji zasad wdrożonych rozwiązań w firmach.

Rozporządzenie EUDR weszło w życie 29 czerwca 2023 roku, ale miało zacząć obowiązywać 30 grudnia 2024 roku. Jednak 3 grudnia 2024 roku Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej postanowiły przesunąć w czasie stosowanie nowych przepisów. Teraz duże firmy i przedsiębiorstwa handlowe będą musiały dostosować się do tych przepisów od 30 grudnia 2025 roku, a mikroprzedsiębiorstwa i małe firmy będą miały czas do 30 czerwca 2026 roku. Dodatkowy czas ma pomóc firmom na całym świecie lepiej przygotować się do nowych wymogów, a z pomocą przychodzi znana już certyfikacja FSC®.

Cele EUDR są w pełni komplementarne z misją FSC®

Jak możemy przeczytać na stronie FSC®: Organizacja FSC® przeanalizowała wymagania EUDR i dostosowała system FSC®, aby jeszcze bardziej wspierać posiadaczy certyfikatu FSC® w osiąganiu zgodności z rozporządzeniem.

I chociaż systemy certyfikacji, takie jak FSC®, mogą pomóc firmom w spełnianiu wymogów dotyczących odpowiedzialnego pozyskiwania surowców, samo posiadanie certyfikatu FSC® nie zwalnia firm z obowiązków wynikających z rozporządzenia EUDR (rozporządzenie dotyczące produktów wolnych od wylesiania).

Oznacza to, że firmy, które są objęte EUDR, muszą samodzielnie dbać o to, aby ich produkty były zgodne z wymaganiami tego rozporządzenia. Zgodność z EUDR wymaga, aby firmy mogły udowodnić, że ich produkty zostały pozyskane zgodnie z prawem, nie pochodzą z wylesionych terenów i nie przyczyniają się do degradacji lasów.

Z FSC® łatwiej

Dostosowanie systemów FSC®, by wesprzeć wymagania EUDR dla przedsiębiorców, skutkuje stworzeniem „FSC Aligned Certification for EUDR” jako dobrowolnego systemu certyfikacji, który stanowi dodatkowy element do istniejących już wymagań certyfikacyjnych. Jego celem jest ułatwienie firmom spełnienia wymogów rozporządzenia EUDR szczególnie w obszarze:
1. „Oceny ryzyka” - identyfikowania potencjalnych zagrożeń związanych z pozyskiwaniem surowców (np. ryzyko, że pochodzą z wylesionych terenów).
2. „Należytej staranności” - zapewnienia, że firmy podejmują odpowiednie działania, aby upewnić się, że ich produkty są zgodne z przepisami.
3. „Transparentności łańcuchów dostaw” - umożliwienia śledzenia skąd pochodzi dany surowiec, aby upewnić się, że nie przyczynia się do wylesiania.

Certyfikacja zgodna z FSC® dla EUDR (FSC Aligned Certification for EUDR) obejmuje dwa główne elementy:

„Moduł Regulacyjny FSC® (FSC Regulatory Module)” – zestaw zasad i procedur pomagających firmom w przestrzeganiu wymogów EUDR. Więcej o module regulacyjnym dowiesz się tutaj: https://connect.fsc.org/document-centre/documents/resource/1951
„Ramowy system oceny ryzyka FSC® (FSC Risk Assessment Framework)” – narzędzie do oceny ryzyka związanego z pozyskiwaniem surowców, które pomaga firmom ocenić, czy ich dostawcy spełniają standardy związane z wylesianiem. Tutaj przeczytasz więcej o ramowym systemie oceny ryzyka: https://connect.fsc.org/document-centre/documents/resource/377

W skrócie: jest to dodatkowy sposób certyfikacji, który pomaga firmom w spełnieniu wymogów EUDR, jednocześnie zapewniając zgodność z systemem FSC®.